Chúng ta cần phổ quát rộng rãi mục đích giáo dục, làm cho mọi xã hội nhân dân, nhất là những gia đình có con em vừa qua kỳ thi vào ĐH hoặc sắp học lớp 12 nhận thức rõ: học để thành người và thành nghề
Đó chính là một lý do dẫn đến các trường hợp tự sát. Lúc đó câu hỏi “dừng lại, hay đi tiếp” cũng rất đau đầu. Tự vẫn do sức ép Những năm gần đây, cứ vào đợt công bố điểm thi ĐH, không ít thí sinh rơi vào stress vì thi trượt. Nhiều em còn chịu sức ép từ gia đình, thưa ông? Đúng. Ngoài gia đình, còn dư luận từng lớp nữa, nhất là với những trường hợp được coi học giỏi mà không may thi trượt.
Có thể đấy cũng là một phản ứng tuyệt vọng do sức ép của gia đình, kiểu như nuôi con như thế, con phải vào đại học, trở thành thầy thuốc, kỹ sư. Lâu nay, làm gì có ai hướng nghiệp cho học sinh đâu, toàn các em tự tìm hiểu. Riêng tỉnh Vĩnh Phúc bắt đầu từ năm ngoái có chủ trương phân luồng: Anh nào đi học nghề thì được cho tiền đi học.
Các vị phụ huynh phải hiểu, đánh giá đúng con mình, đừng tạo áp lực. Thậm chí có những trường hợp tự tử chỉ vì thất vọng. Còn chúng ta có chủ trương phân ban, nhưng phân theo khoa học thiên nhiên, khoa học kỹ thuật, khoa học từng lớp; do ít người vào học khoa học từng lớp quá thì lại có một ban chung.
Ông có nhận xét gì về các trường hợp này? Nói riêng trong trường hợp trẫm mình khi đi thi không đạt yêu cầu, nếu xét dưới giác độ cá thể thì: Hành động thi trượt mâu thuẫn với kỳ vọng, tức là sự kỳ vọng quá lớn dẫn đến thất vọng tột bậc và dẫn đến tự vẫn.
Ở Pháp, đến lớp 7 thì học 1 năm hướng học và hướng nghiệp; tức là vẫn học chương trình thông thường nhưng người ta gọi năm học đó là hướng học và hướng nghiệp bởi bắt đầu từ đấy là hướng nghiệp rất rõ.
Hoài Hương (thực hiện). Nhà trường phải kết hợp với gia đình hướng nghiệp cho các em. Như nước Đức, sau lớp 5 đã phân luồng: đi học để ra nghề hay đi vào một trường trung học để lên ĐH.
Việc học một ngành, ra làm việc ngành khác, ông có cho rằng “kiểu gì thì có tri thức cũng tốt; kiến thức đó sẽ hỗ trợ cho công việc của người ta dù công việc đó trái với ngành được đào tạo”? Với từng trường hợp cụ thể thì phải nghiên cứu, nhưng nói chung thì không tốt.
Không phải vào ĐH là con đường tiến thân quang vinh độc nhất. GS. Ở nước ta trước đây đã có sự phân chia từ hết lớp 9; em nào lên THPT vào ban A thì học cốt môn Toán, Lý, Hóa.
Phân luồng là luồng này đi học nghề, luồng kia đi ĐH. Hướng nghiệp kém Đành rằng việc kỳ vọng vào ĐH là quá lớn, do triết lý “hư văn, khoa cử, quan trường” từ thời phong kiến còn rơi rớt lại - như ông nói.
18 tuổi, nhưng không vạch được đường đời, cho rằng hoài vọng, kỳ vọng vào ĐH là duy nhất. HCM: Trong tổng số thí sinh thi vào một số trường, chỉ có 25% biết mình nên chọn nghề gì. Học để đi thi, chỉ lấy đi thi vào ĐH là con đường gần như là duy nhất đối với thanh niên nước nhà - Đấy là một thảm họa, hoang phí tiền, thời kì, công sức của cả gia đình và tầng lớp.
Họ phân thành 2 luồng rõ rệt, thậm chí có tỷ lệ phần trăm. Việc phân luồng như nhiều nước thực hiện, chúng ta khó thực hiện theo hay sao? Từ năm 1996, tại Hội nghị Trung ương 2, khóa VIII đã đặt ra vấn đề phân luồng trong Nghị quyết Trung ương 2 về giáo dục. Tôi biết có người tốt nghiệp Đại học Y ra mở cửa hàng gỗ và họ ham thích với công việc hiện tại.
Có những em hiểu được mình, nhầm thì sửa. Tay nghề có thể là công nhân, kỹ sư hay nhà khoa học.
Đó có phải sự phân luồng? Đó là phân ban chứ không phải phân luồng. Nhiều trường hợp thất vọng, nhưng không đến mức quá lớn. Nhưng từ đó đến nay không ai thực hiện. Trái ngành là không tốt! Có một số sinh viên thi vào được những trường danh giá, đòi hỏi lực học rất tốt mới thi đỗ, nhưng trong quá trình học lại nản vì mọi thứ không như mình tưởng.
Nhưng đây lại là một vấn đề khác, nói thì rất dài. Chúng ta chịu ảnh hưởng từ thời Lý đến hiện tại (hơn 10 thế kỷ) cái “hư văn, khoa cử và quan trường”.
Khi không đạt được thì sức ép của gia đình dẫn đến hậu quả không hay. Nhưng không lẽ không có biện pháp nào để giảm bớt “bi kịch”? Phải thừa nhận công tác hướng nghiệp ở khối THCS và THPT làm rất kém. Trường hợp quá bức xúc dẫn đến mâu thuẫn tột bậc, không có lối thoát thìa là cá biệt, nhưng cá biệt đó sinh ra từ đại thể.
Xã hội cần những con người có đạo đức và tay nghề. Thứ nữa, nhà trường kết hợp với gia đình phải làm tốt công tác hướng nghiệp, giúp các em hiểu, đánh giá được bản thân mình. Chúng tôi có con số của các nhà tâm lý học ở TP. TSKH Phạm Minh Hạc, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục. Ở đây có cả vấn đề không đánh giá đúng mình, không đánh giá đúng ngoại cảnh, thể diện một cách hão huyền.
Có những con số chúng ta không bao giờ đưa: có bao lăm người tốt nghiệp Đại học Y không đi làm tại các tỉnh, mà ở lại Hà Nội, thậm chí làm việc tại các cửa hàng. Trong từng lớp Việt Nam hiện, nuôi con học đến lớp 12 thì đại bộ phận theo triết lý “Học để thi đại học”, thậm chí là vào trường nào cũng được, dù không biết học ra để làm gì.
Như thế là không đánh giá đúng được năng lực của mình, trước hết là không hiểu rõ bản thân của mình. Ở các nước, họ tổ chức phân luồng. Có nước là 40:60, nhưng đẵn là 50:50. Thực ra, công tác hướng nghiệp gồm 4 nội dung: Mỗi học sinh phải hiểu đúng năng lực; hiểu được hứng của mình; năng lực, hứng thú này có đáp ứng yêu cầu thị trường lao động không; Hoàn cảnh kinh tế gia đình mình như thế nào? Cả 4 điều này chúng ta không nói rõ để từng học trò, từng gia đình hiểu.
Khi không đạt được nên chi thất vọng tuyệt đỉnh. Rốt cục trên thực tiễn chương trình phân ban đã bị hủy bỏ. Tỉ dụ ,ở Trung Quốc là 50:50, tức là 50% học hết THCS thì đi học nghề, còn 50% học tiếp để vào ĐH. Đây là một sức ép rất lớn của một triết lý hư danh trong tầng lớp chúng ta, chịu ảnh hưởng của nhiều thế kỷ chịu đô hộ và phong kiến.
Bây chừ, số trường nghề quá ít, chúng lại được đôn từ cao đẳng lên ĐH.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét